Przejdź do treści
żałoba
Przejdź do stopki

Aktywny absolwent. Jak organizować życie ucznia po skończeniu szkoły.

Treść

Osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną ani też ich opiekunowie często nie mają pomysłu na to, jak ma wyglądać ich dorosłość. Uważają za oczywiste, że to najbliższa rodzina ma być dla nich wsparciem do końca ich życia.   Niezmiernie ważne jest aby dorosłe osoby niepełnosprawne miały możliwość funkcjonowania poza środowiskiem rodzinnym, który jest środowiskiem statycznym, zamkniętym, znanym i często nie wymagającym.

Znalezienie pokrewnej grupy społecznej – to zadanie niezwykle ważne i dostępne osobom z niepełnosprawnością intelektualną. Niestety i to zadanie nie zawsze jest im dostępne. Zamknięcie w domu, gdzie często z innymi łączy nas przymus bycia razem, a nie wybór uniemożliwia realizację tego zadania. Zaskakujące jest, jak rzadko osoby z niepełnosprawnością intelektualną prowadzą własne życie towarzyskie.

Osoba niepełnosprawna intelektualnie ma szansę na uzyskanie satysfakcjonującego statusu społecznego tylko w grupie innych niepełnosprawnych, z którymi będą je łączyć więzy przyjaźni i wspólne zainteresowania. Ta grupa odniesienia pozwoli na realizację siebie jako osoby pożądanej społecznie, akceptowanej, wartościowej, atrakcyjnej, ważnej. Grupa rówieśnicza jest ważna dla każdego człowieka, to w niej odnajdujemy swoją tożsamość, ona poza rodziną daje nam wsparcie. Ważnym jest zatem, aby osoby z niepełnosprawnością intelektualną miały taką grupę, z którą mogłyby utrzymywać stałe kontakty, odwiedzać się w domach itp. Stąd powstające w Polsce warsztaty terapii zajęciowej czy też dzienne ośrodki adaptacyjne. Uczestnictwo w zajęciach organizowanych przez warsztaty terapii zajęciowej czy dzienne ośrodki adaptacyjne stwarza możliwość bycia z innymi, poznania własnych preferencji, a co za tym idzie znalezienia formy aktywności, którą można wykonywać w wolnym czasie.

Najwięcej osób z głębszą niepełnosprawnością podejmuje aktywność zawodową w warsztatach terapii zajęciowej. Warsztaty określają indywidualny program dla każdego uczestnika, który powinien obejmować następujące punkty:

• zaradność osobista; • samodzielność społeczna, wypełnianie różnych ról społecznych; • formy komunikowania się, mowa bierna i czynna oraz umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów; • umiejętność uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej; • kondycja psychiczna oraz fizyczna sprzyjająca niezależności, samodzielności i aktywności oraz radzeniu sobie w trudnych sytuacjach; • umiejętności niezbędne we współżyciu i współpracy; • umiejętności wykonywania czynności wynikających z form terapii zajęciowej; • psychofizyczne sprawności niezbędne w pracy; • sprawność ruchowa.

Inną propozycją zatrudnienia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną są zakłady aktywności zawodowej tworzy się celem zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, a także poprzez rehabilitację zawodową i społeczną, przygotowania ich do życia w otwartym środowisku oraz pomocy w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę ich indywidualnych możliwości. Zakłady muszą spełniać warunki dotyczące opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych. Ich celem podstawowym jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych zaliczanych do znacznego stopnia niepełnosprawności, a poprzez rehabilitację zawodową i społeczną przygotowanie ich, w miarę indywidualnych możliwości, do aktywnego życia zawodowego. Zakłady muszą spełniać szereg kryteriów niewątpliwie ułatwiających osobom niepełnosprawnym dalszą aktywizację zawodową. Mają obowiązek:

• posiadać określony wskaźnik zatrudnienia osób zaliczanych do znacznego stopnia niepełnosprawności; • spełniać wymogi dotyczące pomieszczeń, opieki medycznej i usług rehabilitacyjnych; • przeznaczać dochody na cele związane z aktywnością zawodową osób niepełnosprawnych.

Zadaniem nowoczesnych systemów opieki i wspierania społecznego osób z ograniczoną sprawnością jest tworzenie warunków do efektywnej edukacji, rehabilitacji zawodowej i zatrudnienie na otwartym rynku pracy zapewniających wynagrodzenie, a nie tylko świadczenia społeczne, ulgi i przywileje. Praca jest jednym z czynników wpływających na wyższą jakość życia także osób niepełnosprawnych intelektualnie. Z powodu ograniczeń wynikających z niepełnosprawności przygotowanie ich do podjęcia aktywności zawodowej wymaga wiele wysiłku ze strony terapeutów, rodzin i organizacji pozarządowych. Zatrudnianiem wspomaganym w Polsce zajmuje się  Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. Stowarzyszenie to zorganizowało dziesięć Centrów Doradztwa Zawodowego i Wspierania Zatrudnienia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (tak zwane Centra DZWONI) niestety nie funkcjonuje jeszcze centrum w woj. małopolskim. W Krakowie działa organizacja pozarządowa (od 2006r.) - Chrześcijańskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych, ich Rodzin i Przyjaciół „Ognisko” w obszarze „Wspieranie osób niepełnosprawnych i ich rodzin w obszarze terapii, rehabilitacji i aktywizacji społecznej i zawodowej”. W latach 2007–2010 w ramach projektu Centrum Zatrudnienia Wspieranego przygotowali do podjęcia pracy zawodowej na otwartym rynku pracy 200 osób niepełnosprawnych intelektualnie. Osiągnęli to poprzez wspieranie ich w procesie poszukiwania, zdobywania i utrzymywania pracy. Projekt ten poprzedziło świadczenie usługi „Aktywizacja zawodowa na otwartym rynku pracy”.

Rozpoczęcie pracy zawodowej – to zadanie dostępne nielicznym osobom z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną. Jednak ci, którym to się udało mają ogromne poczucie sprawstwa i zadowolenia. Rozpoczęcie pracy zawodowej wiąże się z koniecznością podpisania umowy, założenia konta bankowego, przejścia odpowiedniego szkolenia itp. Satysfakcja płynąca z pracy wiąże się z przynajmniej częściową niezależnością ekonomiczną, posiadaniem kolegów i koleżanek z pracy, zawodowych spraw, obowiązków tym cenniejszych, że związanych z pełnieniem charakterystycznej dla dorosłego roli społecznej. W społeczeństwie panuje ogólne przekonanie, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie mogą pracować. Ewentualnie pracę ich traktuje się nie jako źródło dochodu, lecz jako rodzaj terapii. Ponadto, mimo rozwijającego się rynku pracy dla osób z niepełnosprawnością, ciągle jest on zbyt mały, a i nie wszystkie osoby z różnych przyczyn są gotowe podjąć pracę zawodową.

Powstają instytucje, stowarzyszenia których celem jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnością intelektualna. W naszym najbliższym rejonie działają niżej wymienione placówki:

  • Centrum Pomocy Dla Osób Niepełnosprawnych "Anioły na Górce" Caritas Archidiecezji Krakowskiej; Górki 28A, 34-116 Spytkowice, tel.:728 755 108
  • Warsztat Terapii Zajęciowej  przy Domu Pomocy Społecznej Zakonu Bonifratrów w Zebrzydowicach, Zebrzydowicka 1, 34-130 Zebrzydowice,

tel.: 33 876 48 96

  • Gminny Środowiskowy Dom Samopomocy w Wieprzu,34-122 Wieprz 995,

 tel/fax. 33 875-52-90

  • Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy w Kętach, 32-650 Kęty, Żwirki i Wigury 27A, tel. 33 845-01-73
  • Chrześcijańskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych, ich Rodzin i Przyjaciół „Ognisko” w Krakowie, ul. Lubelska 21, 30-003 Kraków,             tel. +48 12 423 12 31

 

Opracowała: Beata Woźniak pedagog szkolny

 

Źródła:

„Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań – krytyka podejść” – propozycje rozwiązań pod redakcją Beaty Cytowskiej

„Wspomaganie rozwoju osób niepełnosprawnych intelektualnie”-Lucyna Bakiera, Żaneta Stelter,Wydawnictwo Naukowe Scholar 2010r

20262